Intro
Ik heb mezelf gisteren beloofd dat ik niet zou reageren op het interview met 4 vrouwen in NRC Weekend van 7 en 8 november 2015. Toen ik op Twitter wat uitwisseling er over zag en het gesprek, nou ja, de weergave van een gesprek, voor de tweede keer las, ging het jeuken. Ik werd er steeds ongemakkelijker van. Ik ben een witte man van rond de vijftig…
Witte man van rond de vijftig
Opvoeding
Als je het stuk in NRC Weekend leest (en herleest), dan nemen 4 vrouwen stelling tegen the white privilege, dat door witte mannen ten toon wordt gespreid. Ik beken meteen schuld. Ik ben besmet met white privilege. In mijn opvoeding meegekregen, al was ik me er nooit van bewust, totdat het me vorig jaar een keer werd uitgelegd. Guilty as hell!!! Mijn ouders hebben mij opgevoed naar hun beste eer en geweten… Ik kwam er pas in 2009 achter hoe mijn moeder werkelijk dacht. Dat ze van oudsher redelijk homofoob was stak ze niet onder stoelen of banken. Hartstikke tolerant: homo’s waren voor mijn moeder geen probleem, maar ze moesten hun liefde voor hetzelfde geslacht vooral niet zichtbaar etaleren. Een standpunt van dezelfde moeder, die te preuts was om haar kinderen seksuele voorlichting te geven.
In 2009, mijn moeder was ernstig dement en op de gang van het verpleeghuis een gebroken heup gevallen, kwam er nog een aap uit de mouw: mijn moeder had deep down behoorlijk racistische denkbeelden. En ging die ook hardop uiten. Jegens een Surinaamse vrouw, die door haar witte echtgenoot uit het ziekenhuis werd opgehaald. En dagelijks jegens de Marokkaanse en Turkse verpleegkundigen en verzorgenden in het verpleeghuis. Heel kwaadaardig, dat racisme van mijn moeder. Laat het helder zijn: het gaat er hier niet om om afstand te nemen van mijn moeder, het gaat hier om de schets van een voor mij belangrijke opvoeder, die mij een jaar of 18 gevormd heeft. Die impliciete en later expliciete racistische denktrant en die meer expliciete homodiscriminatie, daar moest ik dus als kind iets mee. Ik heb al snel besloten dat ik zo niet wilde denken en niet zo wilde zijn. Het was voor mij, misschien wel juist door hoe mijn moeder dacht en sprak, al snel helder dat ik het alleen over mensen wilde hebben, en alleen over individuen en niet over groepen. Ik ben me bewust van mijn white privilege, ik weet dat die imprint er is. Ik ben er op aanspreekbaar als het voor iemand een probleem is. Vertel me gewoon dat het niet klopt en dat ik me niet gelijkwaardig gedraag. Ik doe mijn best, maar blauwdrukken van mijn vorming kan ik niet zo maar vervangen door betere.
Ik hoop dat mij the benefit of the doubt wordt gegund. Ik probeer om ieder mens als gelijkwaardige tegemoet te treden. Niet als gelijke, wel als gelijkwaardige. Dat ik daarin niet altijd zuiver in de leer ben en zal zijn, dat zal. Spreek mij aan als ik ontspoor!
NRC Weekend
Een ‘interview’ met 4 vrouwen. Die, ik citeer, ‘behoren tot een kleine maar groeiende groep, die op de uitkijk staan voor, zoals ze het zelf noemen, white privilege. Arzu Aslan, een van de 4, geeft als voorbeeld dat in een schminkdoos op school een van de kleuren ‘huidskleur’ heet en dat die kleur niet overeenkomt met de kleur van de meerderheid van de leerlingen in haar klas. En Arzu heeft gelijk… Waarom noemen schminkfabrikanten dat ‘huidskleur’? Lijkt mij een slordige naam voor iets dat van persoon tot persoon verschilt. Want de kleur van mijn witte mannenhuid is anders dan die van de huid van mijn witte bovenbuurman. En ook anders dan de kleur van de huid van Arzu. Dus noem die kleur schmink bij de naam. Grijs? Rose? Nou ja, maakt niet uit, maar niet ‘huidskleur’, want er zijn maar weinig mensen met de huidskleur , die precies overeenkomt met die schminkkleur… White privilege… Onnodig.
Arzu zegt ook: ‘Ik ruik ze, witte mannen van rond de vijftig jaar, vaak linksig, met als handelsmerk anti-racisme en anti-islamofobie – er is een heel clubje van op Twitter. Dat paternalisme! Ik heb tien keer liever een diehard racist’. En: ‘Witte mannen, je moet ze breken. Je moet laten zien dat je niet van ze onder de indruk bent’. Prima. Ik wil geen indruk maken. Maar ik wil mij wel onverdacht tegen racisme kunnen uitspreken, zonder als niet-integere witte man weggezet te worden…
Er is iets waar de 4 vrouwen, Anousha Nzoume, Mariam el Maslouhi en Seada Nourhussen zijn de andere 3, volledig gelijk in hebben: in de discussie over racisme en ongelijkheid hebben gekleurde mensen meer recht van spreken dan witte mensen. En vrouwen meer dan mannen. Ze roepen witte mensen op om eerst maar eens te leren luisteren. En dat gaat ver… Sunny Bergman maakte een documentaire over het activisme tegen Zwarte Piet. Kritiek van Mariam: ‘het ging mij niet om de inhoud van de film maar om wie het zegt: Sunny Bergman. Hoort een witte vrouw zo’n film te maken? Ze had ook haar privilege kunnen delen en de film door een zwarte filmer laten maken. Heeft ze niet gedaan. Ik wil haar alleen maar zeggen: jij bent hier geen slachtoffer’. Zou hier niet de vraag moeten zijn of Sunny een integere documentaire heeft gemaakt? En het lijkt erg op racisme als je vindt dat een witte vrouw die documentaire niet had mogen maken.
Ik haak af
Ik heb de grootste moeite met de standpunten in het NRC-interview. Niet eens persoonlijk… Het is heel simpel, Arzu, als je tien keer liever met een diehard racist te maken hebt dan met mij als 55-jarige geprivilegieerde witte man, die zich regelmatig uitspreekt tegen ongelijkwaardige behandeling van mensen, dan vind ik daar niks van. Omdat jij natuurlijk te allen tijde met de mensen van jouw voorkeur moet omgaan, los van of ik daar wat van vind. Zou wel erg aanmatigend van mij zijn…
Ik heb er wel last van dat ik mij, ook met al mijn white privileges, kennelijk niet meer onverdacht zou kunnen uitlaten over oneerlijke dingen in onze samenleving. Als ik antiracistisch tweet, dan ben ik als witte man verdacht? Maar waarom dan, Anousha, Seada, Arzu en Mariam? Oh ja, ik weet het al… Omdat ik mijn white privilege niet begrijp… En dat maakt mij minderwaardig, in elk geval minder te pruimen dan diehard racisten. Dat vind ik niet fijn. Het voelt als vooroordeel, op het racistische af. Want ik ben niet alle witte mannen van rond de vijftig jaar, ik ben Ruud. En iets verder doorgetrokken: ik denk dat de strijd tegen racisme, discriminatie, tegen overtredingen van artikel 1 van de Grondwet, er niet bij gebaat is als je voortdurend de integriteit van witte anti-racisten in twijfel trekt. Natuurlijk blijven die bewust en onbewust hun white privilege inzetten. Zou het niet de vraag moeten zijn of zij vanuit hun achtergrond tegen racisme zijn, met als ideaal dat mensen gelijkwaardig zijn? En zouden anti-racisten niet beter schouder aan schouder racisme kunnen bestrijden, ieder vanuit de eigen achtergrond, geprivilegieerd of niet? In plaats van elkaar de maat te nemen eerst maar eens de strijd zien te winnen? Kunnen we daarna misschien kijken of mijn antiracisme wel zo zuiver op de graat is. Dan mag de vraag gesteld worden of ik er gewoon bij wil horen, vissend naar complimenten of dat ik opkom voor een ideaal…
Ik wil geen Gutmensch zijn, ik wil mens zijn. Tussen andere mensen. Een andere bedoeling heb ik niet. Op Twitter doe ik al een paar weken niks, niet omdat ik zo goed ben, maar omdat tweets van mij over de vluchtelingencrisis door extreme mensen met een soort bedreiging werden beantwoord. Dat kwam een paar weken geleden zo dichtbij dat ik besloot me voorlopig op Twitter niet te laten zien. Ik laat me daar liever niet op voorstaan… Tegelijkertijd heb ik er ook geen zin in om mezelf aan de white privilege-schandpaal te laten nagelen. Van mij mag een hard en duidelijk debat gevoerd, en ik doe daar graag aan mee. Zolang het op inhoud gaat. Maar ik laat me niet als onderdeel van de groep witte mannen van rond de vijftig wegzetten. Dan stopt het debat en wint de generalisatie, terwijl ik het alleen over individuen wil hebben, niet over groepen en niet over zondebokken. Ik ben te allen tijde aanspreekbaar op mijn gedrag en op mijn uitlatingen. Je mag mij aanspreken op het gebruik van white privilege, maar ik vind het naar om niet op inhoud, maar op mijn witheid beoordeeld te worden. Does ring a bell, I suppose? Ik snap dat white privilege overal en nergens in de haarvaten van de maatschappij zit. Het zou helpen als er openlijk over gepraat, over gedebatteerd zou kunnen worden. Het vervangen door black privilege (‘houdt je bek witte man, wat weet jij er nou van’) vind ik een minder goed idee. Niet omdat ik per sé aan een kant in het debat wil staan, niet dat ik verongelijkt wil roepen ‘maar zien jullie dan niet dat ik aan jullie kant sta, Arzu, Mariam, Seada en Anousha?’, Want dat sta ik helemaal niet… Ik sta aan de kant van gelijkwaardigheid en van ‘gelijkaardigheid’ (allemaal even vriendelijk doen…).
Zo. En nu mag iedereen bovenstaand verhaal fileren en alle white privilege-dingen genadeloos teruggeven. ‘Kom maar op’, zegt de witte man van rond de vijftig.
The post Witte man van rond de vijftig appeared first on Ruud's Blog.